هرچند پس از انقلاب اسلامی، برنامه‌های مختلفی برای ترویج حجاب اجرا شده است، اما نهادینه‌نشدن فرهنگ و فلسفه حجاب در جامعه و بخصوص در بین قشر نوجوان و جوان، نشان از کافی نبودن این برنامه‌ها و نبود عزم راسخ مسوولان در این زمینه دارد.
لاله افتخاری نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون فرهنگی و فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در این رابطه معتقد است که کار فرهنگی کاملی صورت نگرفته است.
در عین حال وی در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید کرد که علاوه بر کار فرهنگی لازم است تا رویکردهای قهری نیز در این رابطه در نظر گرفته شود.
شما هم‌اکنون وضع حجاب را در کشور چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در مورد وضع حجاب باید بگویم، عده کثیری در کشور هستند که حجاب را به مفهوم واقعی درک کرده‌اند چه در قالب حجاب اسلامی کامل و چه در قالب چادر. آنها با بصیرت کافی این روش را برگزیده‌اند که این عده شامل جوانان ما هم می‌شود، اما متاسفانه عده‌ای هم هستند که مفهوم درستی از حجاب را درک نکرده‌اند. این افراد افراد بی‌غرضی هستند، اما چون آگاهی کامل نسبت به این قضیه ندارند به روش خود ادامه می‌دهند. لازم است به این افراد آگاهی داده شود. البته تعداد اندکی هم وجود دارند که با غرض‌ورزی و آگاهی حجاب اسلامی را رعایت نمی‌کنند.
شما به گروهی اشاره کردید که بی‌غرض‌اند و آگاهی کاملی نسبت به این قضیه ندارند، به نظر شما تا چه اندازه کار فرهنگی در رابطه با این عده انجام شده است و اطلاعات لازم به آنها داده شده است؟
کار فرهنگی کاملی انجام نشده است. یعنی شرح وظایفی که شورای عالی انقلاب فرهنگی برای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب برای 26 دستگاه تصویب کرده به طور کامل انجام نشده. برخی از این دستگاه‌ها به وظیفه خود عمل کرده‌اند، اما برخی از دستگاه‌ها شاید هنوز در مقدمات باقی مانده‌اند و کار جامعی را شروع نکرده‌اند. با وجود این‌که ما در مجلس هشتم هم سوال از وزیر داشتیم و هم این موضوع را در مجلس نهم پیگیر بودیم، ولی هنوز به جز تعداد اندکی از دستگاه‌های ذی‌ربط بقیه آن را در دستور کار خود به صورت جدی و فراگیر نگذاشته‌اند.
متولی امر حجاب کیست و چرا این 26 دستگاهی که به آن اشاره کردید کار خود را به طور کامل انجام نداده‌اند؟
متولی امر حجاب در کشور وزارت کشور است که برای هماهنگی و اخذ گزارش و گزارش‌دهی در مورد دستگاه‌های دیگر عمل می‌کند و 26 دستگاه، نهاد و سازمان مسئولیت مستقیم پیدا کرده‌اند که در این عرصه وارد شوند.
چرا با وجود مسئولیت مستقیم، این سازمان‌ها کار خود را به طور کامل انجام نداده‌اند؟
یکی از دلایل این امر به مظلومیت فرهنگ برمی‌گردد و آنها هنوز نتوانسته‌اند که دقت کافی را در این باره داشته باشند. بخشی از این امر هم به بودجه برمی‌گردد که بودجه‌های اختصاص داده شده برای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب متاسفانه آن‌طور که باید داده نمی‌شود و مصوب نمی‌شود یا اگر در لایحه دولت مصوب می‌شود به دست مصرف‌کننده خودش نمی‌رسد. از یک طرف هم برنامه‌ریزی جدی در این رابطه وجود ندارد. گاهی اوقات به صورت مقطعی و در یک زاویه خاص به این موضوع پرداخته می‌شود و نگاه فراگیر به سبب مسئولیت‌هایی که این دستگاه‌ها دارند معمولا در این رابطه وجود ندارد.
تعریف حجاب کامل از نظر شما چیست؟
حجاب کامل همان است که شرع مقدس اسلام درباره آن سخن گفته است. میزان این حجاب در رساله‌های عملی هم نوشته شده و در آیات قرآن هم آمده و در احادیث و روایات زیادی به آن پرداخته شده است. حجاب با رعایت تمام قوانینی که در اسلام آمده و عفافی که به آن اشاره شده همراه است.
شما به عفاف اشاره کردید. به نظر می‌رسد در حال حاضر الگوی حجاب از شرایط حجاب و عفاف دور شده و آن عرف ایرانی و حجاب اسلامی که قبلا در کشور متداول بوده، وجود ندارد. ارزیابی شما در این باره چیست؟
ما نمی‌توانیم بگوییم آنچه در قدیم بود، درست بود یا غلط. ما باید به آنچه که شرع از ما می‌خواهد توجه داشته باشیم. ما در حال حاضر در خیلی از افراد آن وضع آرمانی را که مدنظر اسلام است، می‌بینیم، اما برخی از افراد هم بدرستی آن را رعایت نمی‌کنند. دلایل متعددی در این باره وجود دارد از جمله این‌که برای افرادی که می‌خواهند حجاب کامل داشته باشند، لباس گرم پوشیده با قیمت و مدل‌های مناسب در دسترس نیست. در حالی که ما می‌بینیم در برخی از کشورهای اسلامی که حتی حکومت‌های آنها به این شکل دغدغه رعایت اسلام را ندارد این زمینه‌ها بهتر فراهم شده است. همین‌طور بخشی از این موضوع به فرهنگ بیگانه و وارداتی برمی‌گردد که به طور ویژه برای ایران تدوین شده است اما ما مقابله با آن را به طور صحیح انجام نداده‌ایم. ما در مقابله با دشمن در جنگ نظامی پیروز شده‌ایم، اما در این جنگ نرم که به حجاب خانم‌ها حمله می‌کند آن طور که باید نتوانسته‌ایم مبارزه کنیم و متاسفانه هنوز اقدامات کامل در این باره انجام نشده است.
به نظر شما دلیل این انجام نشدن‌ها چیست؟
همان‌طور که گفتم یکی مظلومیت فرهنگی و نبودن دغدغه مسئولان در مقوله فرهنگ است. یعنی اگر آنها دغدغه واقعی داشتند این دغدغه‌ها را از زبان و کاغذ خارج می‌کردند و به عمل می‌گذاشتند. همچنین زمینه‌سازی و فرهنگسازی مناسب در این ارتباط که یکی از وظایف دستگاه‌هاست، انجام نشده و نسبت به آن کمتر توجه شده است.
نظر شما راجع به برخوردهای قهری با مسأله حجاب از جمله موضوع گشت ارشاد چیست؟
ما می‌گوییم هم قهر باید باشد و هم فرهنگسازی. در همه مسائل هم همین‌طور است مثلا در بحث راهنمایی و رانندگی یک بخش این است، کسی که رانندگی می‌کند باید آگاهی داشته باشد و در عین حال اگر آگاهی دارد و عمل نمی‌کند با آن برخورد قهری شود. در مورد حجاب هم همین‌طور است. حجاب با کیان خانواده‌های ما در ارتباط است و به هویت ما برمی‌گردد و واجب دینی ماست که در قرآن کریم هم به آن اشاره شده است و تصریح شده که این امر متناسب با فطرت بشر است، اما متاسفانه ما حتی به‌اندازه رانندگی هم به آن توجه نکرده‌ایم. هم باید قهر باشد و هم فرهنگسازی و آگاهی‌بخشی.
به نظر شما نباید قبل از شروع به اقدامات قهری، مقدمات دیگر تربیتی این اقدام فراهم شده و سپس به این اقدامات قهری روی آورد؟
همه این مسائل دیده شده است. ما نمی‌توانیم در مورد مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی این‌گونه عمل کنیم که اگر یک دستگاه درست کار خود را انجام نداد به بقیه هم بگوییم شما هم کار درست را انجام ندهید. در بدن انسان تمام اعضا و جوارح، حرکتی هماهنگ با هم دارند و اگر بر حسب اتفاق یکی از آنها مشکل پیدا کند، بقیه کار خود را انجام می‌دهند و این‌طور نیست که آنها از کار خود بمانند. در مورد این مسأله هم همین‌طور است، دستگاهی که کار خود را درست انجام داده باید تشویق و دستگاهی که درست عمل نکرده باید آسیب‌شناسی و تنبیه شود و بخش‌های نظارتی در مجلس هم همین اقدام را انجام می‌دهند.
