مرکز فرهنگی توحید (مسجد امیر المومنین زازران )شهرستان فلاورجان

 از آیات شریفه قرآن چنین برمی آید که ایمان، آگاهی و توانایی نیروی انسانی و حاکم شدن اصولی مانند عقل، عدل، شکر، عمل صالح و انگیزه های درونی، بهره وری را افزایش خواهد داد. قرآن کریم، انسان را فناناپذیر و خلقت هستی را مبتنی بر هدف می داند. «رَبّنَا مَا خَلَقْتَ هذَا بَاطِلاً».[1] خداوند در قرآن کریم آشکارا بیان می کند که همه چیز برای انسان خلق شده و در مقابل از انسان خواسته شده است که در رسیدن به کمال نامتناهی بکوشد. انسان در دنیا نتیجه کوشش خود را می بیند: «أَن لّیْسَ لِلإِنسَانِ إِلاّ مَا سَعَی».[2] در آخرت نیز ثمره تلاش بشر را به او نشان خواهند داد: «یَوْمَ یَتَذَکّرُ الا نسَانُ مَا سَعَی».[3] ازاین رو، اهل ایمان چون دنیا را مزرعه آخرت می دانند، بر این باورند کسی که ساعتی از عمرش را به بیهودگی بگذراند، سزاوار حسرت طولانی در روز واپسین است. بنابراین، انسان باید در اوج بهره وری از نعمت های الهی بکوشد در دنیا و آخرت زیان نبیند.

«وَکُلُوا وَاشْرَبُوا وَلاَ تُسْرِفُوا ؛ و بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید». (اعراف: 31)

خداوند در این آیه انسان ها را به پرهیز از اسراف فرامی خواند که اسراف در خوردن و آشامیدن یک نمونه آن است. باید گفت تنها با رعایت فرهنگ مصرف بهینه و بهره وری در خوردن و آشامیدن می توان در این دو مورد حساس صرفه جویی کرد.

إِنّ الا نسَانَ لَفِی خُسْرٍ إِلاّ الّذِینَ اّمَنُوا وَعَمِلُوا الصّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقّ وَتَوَاصَوْا بِالصّبْرِ. (عصر: 2 و 3)

آدمی در زیان مندی است، جز آنان که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند و یکدیگر را به راستی پند داده و همدیگر را به شکیبایی اندرز داده اند.

بدترین زیان انسان آن است که اصلِ سرمایه اش که عمر اوست، بی هیچ بهره ای از بین برود. این آیه ها، لزوم بهره وری و استفاده بهینه از فرصت و زمان را که خداوند در اختیار انسان قرار داده است یادآور می شود. همچنین تأکید می کند که تنها نیکوکاران، مؤمنان و سفارش کنندگان به نیکی، راستی و شکیبایی از خسران در امانند. روشن است که بهره وری از لوازم عمل صالح و نیک است؛ عملی که بتواند از امکانات و داشته ها، بهترین استفاده را بکند و انسان و جامعه را در مسیر رشد و تکامل الهی قرار دهد.

«فَمَا حَصَدتّم فَذَرُوهُ فِی سُنْبُلِهِ؛ آنچه را که درو می کنید با خوشه اش کنار بگذارید». (یوسف: 47)

حضرت یوسف به مصریان چنین گفت: «برای اینکه از پی آمدهای وخیم خشک سالی برهید، به جز مقدار مورد نیاز، باقی مانده محصول خود را در انبار ذخیره کنید». درباره شیوه ذخیره سازی نیز گفت که دانه ها را از خوشه های آن بیرون نیاورید و بگذارید در خوشه ها بمانند. این آیه می آموزد که آگاهی، تخصص و مهارت، استفاده از عقل در بهره وری بسیار مؤثر است.

یک جرعه آفتاب

ـ امام علی(ع):

در هر زمان باید عملی و کار و تلاشی صورت گیرد.[4]

ـ امام صادق(ع):

کسی که دو روزش (از جهت اعمال) مساوی باشد، زیان کار است و هرکس که روز دومش بهتر باشد، نیک بخت است و هرکس روز دومش بدتر باشد، از رحمت خداوند دور است. هرکس که پیشرفتی در خودش نبیند، نزول کرده است و برای چنین شخصی، مرگ بهتر از زندگانی است.[5]

ـ امام باقر(ع):

بلا و مصیبتی چون سبک شمردن گناه و رضایت انسان به وضعیت موجود خود نیست.[6]

ـ امام علی(ع):

همانا گذشته گذشت و آینده، نامعلوم است. پس حال را با کار و تلاش دریاب.[7]

ـ امام علی(ع):

در هر روزی، کاری را که موجب رشد و پیشرفت است، انجام ده.[8]

ـ امام علی(ع):

اشتغال به کار غیرمهم، کارِ بااهمیت تر را ضایع می سازد.[9]

ـ امام کاظم(ع):

بکوشید وقت های خود را به چهار بخش تقسیم کنید:

1. بخشی برای راز و نیاز با خدا؛

2. بخشی برای کار و زندگی؛

3. بخشی برای معاشرت با برادران و دوستان مورد اعتمادی که عیب های شما را به شما نشان می دهند، و در باطن به شما ارادت می ورزند؛

4. و بخشی را برای لذت های مباح خود قرار دهید که با این بخش، توانایی خود را برای انجام دادن سه بخش دیگر می افزایید.[10]

اشاره

مفهوم بهره وری و تاریخچه آن

سهیلا بهشتی

بهره وری به معنای کام یابی است. این واژه در مباحث پژوهشی به معنای راندمان، بازدهی و مولدیت به کار می رود.[11] تعریف های گوناگونی برای بهره وری به چشم می خورد که تبیین آنها در اینجا نمی گنجد، ولی این تعریف به منظور ما از بهره وری نزدیک تر است:

بهره وری عبارت است از استفاده مطلوب، مؤثر و بهینه از مجموعه امکانات، ظرفیت ها، سرمایه ها، منابع و فرصت ها. به عبارت دیگر، بهره وری، استفاده مؤثر و بهینه از زمان و ارزش حاصل از سرمایه، عمر، فکر، اندیشه و توان ها و استعدادها در یک واحد زمان و استفاده مطلوب از همه لحظات است.[12]

برای مثال ما در بهره وری در پی آن نیستیم که مصرف را پایین بیاوریم یا ساعت کار را کاهش دهیم، بلکه می خواهیم با همان امکانات ثابت، بهره را چند برابر افزایش دهیم. مثلاً با 2 ساعت مطالعه در روز 30 صفحه از کتاب خوانده می شود و میانگین درک مطلب 60درصد است.

اگر ما بتوانیم با صرف همان 2 ساعت و مطالعه 30 صفحه کتاب، میانگین درک و بهره مطالعه را به 80 درصد برسانیم، به بهره وری رسیده ایم. مثال دیگر، بهره وری در زمین کشاورزی است. اگر با به کارگیری بذر و روش های بهتر در شخم زمین و افزایش میزان حاصل خیزی، میزان برداشت از یک هکتار زمین مشخص، از 200 کیلوگرم به 300 کیلوگرم افزایش پیدا کند، بهره وری آن زمین در مفهوم کشاورزی 50 درصد افزایش داشته است.

بهره وری افزایش ساعت مطالعه و میزان کار، خواندن و کار کردن نیست، بلکه میزان بهره بردن بیشتر از امکانات ثابت موردنظر است.

دو مؤلفه مهم بهره وری عبارتند از: کارآیی و اثربخشی. کارآیی را می توان درست انجام دادن کار و اثربخشی را کار درست انجام دادن قلمداد کرد. پیشینه بهره وری به دورانی بسیار کهن بازمی گردد؛ به گونه ای که با انسان و استعدادها و توانایی های او گره خورده است. در قرن هجدهم میلادی برای نخستین بار واژه بهره وری مطرح شد و پس از آن، سازمان ها و جنبش های مستقل در زمینه آن به مطالعه و پژوهش پرداختند. سپس در اروپا، آژانس بهره وری اروپا (EPA) و در آسیا سازمان بهره وری آسیایی (APO) تشکیل شد. ایران نیز یکی از اعضای شانزده گانه آن است. در ایران، سازمان بهره وری ملی در سال 1370 برای بالا بردن سطح زندگی و پی ریزی جامعه ای مرفه تأسیس و نام گذاری شد. رسالت اصلی این سازمان، بالا بردن بهره وری در همه جنبه ها و سطوح فعالیت ها در کشور است.[13]

پی آمدهای مثبت بهره وری

کیفیت زندگی افراد، رفاه و سلامت هر جامعه با بهره وری در آن جامعه رابطه مستقیم دارد. بهره وری در یک جامعه، سطح زندگی مردم را بدون بالا بردن هزینه ها و سختی کار افزایش می دهد.

هدف از بهره وری، دست یابی به مقاصدی است که نیازهای مادی و معنوی انسان را برمی آورد و زندگی بهتر را برای او فراهم می کند. امروزه به دلیل شدت نیاز به بازسازی اقتصادی و استفاده مفید از عوامل تولید، مفهوم بهره وری بیشتر درباره مسائل اقتصادی و تولیدی به کار گرفته می شود.

شاید برخی بپندارند که بهره وری فقط در مسائل اقتصادی خلاصه می شود؛ درحالی که انسان به فرهنگ بهره وری نیازمند است. به عبارت دیگر، مقدمه بهره وری کار و تولید اقتصادی، بهره مندی افراد از فرهنگ بهره وری است؛ زیرا افراد، جامعه را می سازند و جامعه مطلوب، ترکیبی از افراد آگاه و مدیریت مطلوب آن جامعه است.

از پی آمدهای بهره وری، دعوت انسان به ایجاد تحول در جهت مثبت، تلاش، پویایی و مبارزه با بی کاری و تنبلی است. افزون بر این، بهره وری موجب بهره گیری مناسب از زمان و استفاده بهینه از نعمت هاست که خود افزایش نعمت ها را در پی دارد.

موانع بهره وری

با وجود تمام تلاش ها برای بهبود بهره وری، موانعی در کشورمان وجود دارد که مدیران جامعه و مردم باید برای از میان بردن آنها بکوشند. این موانع در بخش های گوناگون وجود دارد. برای مثال، موانع بهره وری در بخش منابع انسانی عبارت است از: پایین بودن کارآیی کارکنان اداره ها، هدر رفتن اوقات فراغت سالمندان و بازنشستگان و بهره نگرفتن از توان و تجربه گران بهای آنان، ضعف کاردانی، آفت تعطیلات، فقر فرهنگ مطالعه و ضعف تکریم خدمت به مردم.

موانع بهره وری در بخش تولید چنین است: کم رنگ بودن نقش خانواده در تولید کالاهای مورد نیاز خود مانند پوشاک و برخی مواد غذایی مانند ماست، رب و...، ذخیره سازی مواد اولیه و اجناس ضروری، فراوانی ضایعات، سهل انگاری در تولید مواد غذایی.

در بخش توزیع و انتقال به این موانع برمی خوریم: عرضه نامناسب و فلّه ای مواد غذایی، شیوه نامناسب عرضه خدمات، شیوه نامناسب عرضه سوخت و حمل و نقل.

در بخش مصرف نیز موانع بسیاری سر راه بهره وری وجود دارد، مانند: خرید انبوه مواد غذایی، اسراف در پذیرایی، مُدگرایی، تجمل گرایی، تولید نامتعارف زباله، مصرف بی رویه دارو.[14]

بی شک، ایجاد فرهنگ بهره وری نیازمند سرمایه گذاری های بلندمدت است تا بتواند ضامن استمرار و تداوم ارتقای بهره وری باشد. این سرمایه گذاری باید در زمینه آموزش و پرورش کودکان و ایجاد تغییر در چگونگی تعلیم و تربیت فرزندان در خانواده ها صورت گیرد تا نگرش های بهره وری درونی شوند.

بهره وری و محور اساسی آن، یعنی نیروی انسانی کاردان و باکفایت یکی از پایه های رشد و توسعه در روزگار ما است. ازاین رو، برای ایجاد بهره وری و بهبود شیوه های آن باید به تربیت نیروی انسانی بسیار توجه داشت. در این میان، فرد و خانواده نقش مهمی دارند. تغییر الگوی مصرف و برنامه ریزی برای استفاده بهینه از اوقات فراغت، تلاش برای استقلال نسبی و ایجاد فرهنگ تولید در خانواده مؤثر است. همچنین سازمان ها و نهادهای اجتماعی با تدبیر مناسب و سازمان دهی صحیح می توانند کار گروهی را تقویت کنند که به رشد فرهنگ تعاون و در نتیجه، بهره وری می انجامد.[15]

گفتار مجری

بهره وری، پیش از آنکه یک مفهوم اقتصادی باشه، مفهوم فرهنگیه. بهره وری یعنی استفاده صحیح، مناسب، هدفدار و آگاهانه از هر چیزی که در اختیار انسان قرار داره. برای همین، انسان در برابر بسیاری از امکانات نعمت هایی که در اختیارش هست، مسئوله. نعمت هایی مثل: عمر، وقت، موقعیت، ابزار مالی و مادی و در نهایت، انسانیت. اگر انسان بتونه از امکانات و خودش، به بهترین شکل استفاده کنه، بهره وری لازم رو به دست آورده.

جامعه سالم و بهره مند از نظامی عادلانه، بهره وری و استفاده از منابع خودش رو با دقت و برنامه ریزی کامل آغاز می کنه و به پایان می رسونه. به رعایت نیازمندی ها و مصالح عمومی مردم و نسل های آینده هم توجه کامل داره. استعمار، همیشه تلاش می کنه تا کشورهای اسلامی، هم در مرحله کشف، استخراج و تولید و هم در مرحله مصرف، از داشتن فرهنگ صحیح بی بهره باشن. این محروم نگه داشتن، راه غارت و اسارت ملت ها رو هموار می کنه.

این چندان دل چسب نیست که کشور ما با داشتن فرهنگ غنی اسلامی، از کشورهای دیگه ای که از این فرهنگ پربار محرومن، عقب بمونه. باید با بهره گیری از این آموزه ها، الگویی برای دیگر جوامع باشیم.

چراغ راه

آیت الله خامنه ای:

لازمه افزایش کیفیت تولیدات داخلی و بالا بردن بهره وری، ارتقای آموزش های فنی و حرفه ای و ایجاد زمینه برای ابتکارات کارگران است.[16]

امام خمینی(ره):

به همه در کوشش برای رفاه طبقات محروم وصیت می کنم که خیر دنیا و آخرت شما، رسیدگی به حال محرومان جامعه است.[17]

علامه طباطبایی(ره):

بیشتر دانشمندان شرقی ما دارای طرز تفکر اجتماعی نیستند، تفکر آنها تفکر فردی است. ما شرقی ها آنچه از خود می فهمیم، این است که موجودی مستقل می باشیم و هیچ گونه رابطه ای که استقلال وجودی ما را نقض کند، با محیط اطراف خود نداریم و این طرز تفکر موجب می شود که ما جز جلب منفعت برای خود و دفع ضرر از خود نیندیشیده و توجهی به غیر خود نداشته باشیم.[18]

سید جمال الدین اسدآبادی:

مردم شرق، در املاک و معادن و آبادی های خود، مانند آدم سفیه مبذّر تصرف کردند و همه را هدر دادند تا کار به آنجا رسید که غرب آقابالاسر آنان شد و غرب هیچ گاه مصلحت خود نمی داند که روش و فرهنگ مشرق اصلاح شود، بلکه غرب آرزویش این است که شرق در همین گمراهی و اسراف کاری غرق باشد تا بتواند قرن ها او را در همین محجوریت و ممنوعیت از تصرف در اموال خود نگاه دارد و خود، مالک سرنوشت شرقیان باشد.[19]

برایان تریسی:

کیفیت زندگی شما به میزان بهره وری شما از زمان بستگی دارد.[20]

نکته ها

هدف در بهره وری این است که انسان به این باور برسد که باید کارها و وظایفش را هر روز بهتر از گذشته انجام دهد و در این راه همه تلاش خود را به کار گیرد.

عامل فرهنگی و اجتماعی، مانند نگرش افراد به کار و انضباط و روحیه کار جمعی و اخلاق کار در بهبود بهره وری بسیار مهم است. در برخی کشورها، مانند ژاپن، این ویژگی های مطلوب در افراد وجود دارد. حس مسئولیت پذیری، نظم و انضباط و روحیه کار جمعی در آنها کم نظیر است. شاید شنیده باشید که یک ژاپنی از زمان بیشترین استفاده را می کند؛ به گونه ای که هشتاد درصد ژاپنی ها در مسیر کار، خرید و مسافرت، با خودشان روزنامه، مجله و کتاب جیبی حمل می کنند و در فرصت های جنبی خود به مطالعه می پردازند.

بهره وری پیش از اینکه یک شاخص اقتصادی یا عامل توسعه باشد، یک فرهنگ است. بهره وری باید به صورت یک اندیشه معرفی شود. تنها این گونه است که در یک جامعه پایگاهی پیدا می کند و ماندگار می شود و در متن عقاید و سنت های بومی ریشه می دواند.

سعادت، خوشبختی و بهره وری هر ملتی به کار و تلاش همه قشرهای جامعه بستگی دارد و بهره وری، معیاری برای ارزیابی عملکرد این فعالیت ها و تلاش ها در بخش های گوناگون اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. بر این اساس، طبیعی است جوامعی که مردمی سخت کوش و فعال و تلاش گر دارند، از بهره وری بالایی بهره می برند.

افراد جامعه به دلیل ناآگاهی، برداشت های درستی از مفاهیم بهره وری ندارد. برای مثال، عده ای، بهره وری را سخت تر کار کردن می دانند، درصورتی که معنا و مفهوم بهره وری، هوشیارانه و آگاهانه تر کار کردن است، کرد نه سخت تر کار کردن.

شعر

جهد را بسیار کن، عمر اندکی است

کار را نیکو گزین، فرصت یکی است

کاردانان چون رفو آموختند

پاره های وقت بر هم دوختند

عمر را باید رفو با کار کرد

وقت کم را با هنر بسیار کرد

کار را از وقت چون کردی جدا

این یکی گردد تباه، آن یک هوا

گرچه اندر دیده و دل، نور نیست

تا نفس باقی است، تن معذور نیست

پروین اعتصامی

خواهی که بدانی هدف از بهره وری چیست؟

این هفت شمار است تو را یار و مددکار

ب ـ بهره بهتر ز تلاش و هنر و کار

با خرج کم، وقت کم و کوشش بسیار

ه‍ـ هم قدمی با همه در عرصه تولید

تا پر شود از زحمت تو عرصه بازار

ر ـ رشد و توانایی فرهنگی و مالی

تا فکر تو افزون شود و سود تو سرشار

ه‍ـ هر چه توانی تو بکن مصرف کمتر

تا زان شود مکنتِ بسیار پدیدار

و ـ وقت شناسی به سر کار و به هر جای

تا آنکه به موقع شوی از کار سبک بار

ر ـ رهبری کار به کوتاه ترین راه

تا کار تو آسان شود و راه تو هموار

ی ـ یاری پی تولید فزون تر

تا بهره وری بهر تو بسیار دهد بار[21]

کوتاه و گویا

ـ بهره وری، تفکری است برای تداوم پیشرفت و بهبود هر آنچه وجود دارد.

ـ بهره وری، اطمینان به توانایی انجام دادن کارهای امروز بهتر از دیروز است.

ـ روز بهره وری، تجلی عزم ملی، تلاش و کار هوشمندانه برای صعود به قله های عظمت و سربلندی گرامی باد.

ـ افزایش بهره وری موجب آبادانی و رفاه کشور می شود.

ـ بهره وری در گرو تحرک و تلاش و عزم ملّی است.

ـ عدالت گستری، رفع بیکاری و کاهش فقر و محرومیت از جمله پی آمدهای ارتقای بهره وری است.

ـ نظم پذیری، دروازه ورود به بهره وری است.

ـ درست کار کردن مهم تر از زیاد کار کردن است.

ـ بهره وری، انجام دادن کار درست به روش درست است.

آورده اند که...

امام خمینی(ره) وقتی وضو می گرفت، نمی گذاشت شیر آب باز بماند تا وضویش تمام شود. وقتی به اندازه یک مشت آب برمی داشت، شیر را می بست؛ سپس اگر دوباره نیاز داشت، شیر آب را باز می کرد.

امام خمینی(ره) مواظب بود حتی چند دقیقه از عمرش بیهوده نگذرد. هنگامی که خبرنگاران می خواستند پیش از انجام مصاحبه وسایلشان را بچینند، نمی گذاشت وقتش هدر برود. ایشان آن قدر برای وقت حساسیت داشت که اگر کسی در راه می خواست با ایشان صحبت کند، نمی توانست او را متوقف کند که دیرتر به مقصد برسد؛ زیرا هنگام راه رفتن، پاسخ پرسش ها را می داد.[22]

یاقوت حموی، صاحب کتاب معجم البلدان، برده ای بود که اربابش او را برای تجارت به شهرهای گوناگون می فرستاد. از آنجا که یاقوت، مردی فعال و باهوش بود، از این فرصت به خوبی استفاده کرد. او وضعیت شهرها را به دقت مطالعه کرد. سپس یادداشت هایش را به صورت کتاب درآورد و آن را با نام معجم البلدان منتشر کرد و نام خود را در ردیف مشاهیر جهان به ثبت رساند.[23]

موضوع ها

ـ چیستی بهره وری

معنی لغوی، اصطلاحی و تعریف های بهره وری

اصول و پایه های بهره وری

ـ تاریخچه بهره وری

ـ سطوح و لایه های بهره وری

ـ بهره وری در فرهنگ اسلام

بهره وری در قرآن

بهره وری در سیره معصومین(ع)

بهره وری در سیره دانشمندان اسلامی

ـ بهره وری در فرهنگ غرب

ـ مصداق های بهره وری:

استفاده بهینه از وقت و عمر، استفاده صحیح از نعمت ها، تقسیم کارها، اولویت بندی کارها، دقت در کار، توجه به کیفیت کار، نظم و انضباط کاری

ـ موانع بهره وری:

بی انگیزگی، تنبلی، بیکاری، فقرِ پژوهشی و مطالعه، اهمال در تولید، بسندگی و توقف در کارها، تجمل، اسراف و تبذیر، نداشتن الگوی صحیح مصرف و...

ـ راه های ایجاد و توسعه فرهنگ بهره وری:

آموزش و پرورش

خانواده ها

دولت

صدا و سیما

نظر شما چیه؟

1. بهره وری چه ضرورتی دارد؟

2. پیش زمینه ها و لوازم ایجاد بهره وری کدام است؟

3. بهره وری در فرهنگ اسلامی چه جایگاهی دارد؟

4. هدف های بهره وری چیست؟

5. فایده های بهره وری چیست؟

6. چگونه می توان بهره وری را افزایش داد؟

7. عوامل مؤثر در بهره وری کدام است؟

8. ویژگی های مدیران بهره ور چیست؟

9. برای تربیت نیروی انسانی بهره ور چه شرایط و کارهایی لازم است؟

10. چرا نرخ بهره وری در کشور ما، ایران مطلوب نیست؟

11. نقش صدا و سیما، آموزش و پرورش و خانواده در ایجاد و توسعه فرهنگ بهره وری چیست؟

12. موانع بهره وری در جامعه ما چیست؟

نظر ما اینه...

شایسته است برنامه سازان و تهیه کنندگان محترم سیما برای آموزش، فرهنگ سازی و افزایش بهره وری در جامعه، به تولید برنامه بپردازند. برخی برنامه ها می تواند در قالب های زیر باشد:

1. میزگرد علمی با حضور کارشناسان فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، در موضوع تبیین بهره وری، فایده ها و اهداف آن و نقش آن در زندگی فردی و اجتماعی و...؛

2. آموزش بهره وری در سطوح گوناگون، برای مخاطبان مختلف مانند کم سواد، باسواد و تحصیل کرده؛

3. تولید برنامه ای با نام بهره وری در خانواده که در آن در هر جلسه به چگونگی مصرف بهینه کالاها، سوخت، مواد غذایی، استفاده از فرصت ها و... بپردازد؛

4. گنجاندن مقوله بهره وری در فیلم های سینمایی و سریال ها؛

5. توجه به بهره وری در برنامه های کودک و نوجوان؛

6. گزارش هایی از روند تولید کالا در کارگاه ها و کارخانه ها و نقد و نظر کارشناسان درباره کیفیت بهره وری در آنها؛

7. گفت وگو با مردم و قشرهای گوناگون درباره بهره وری، تعریف و برداشت آنان از این واژه و روشن شدن این مفهوم به وسیله گزارشگر؛

8. برگزاری مسابقه نظری و عملی با موضوع بهره وری به گونه ای که ضمن اجرای کار به وسیله دو گروه، داور مسابقه مشخص کند که کدام یک از گروه ها در کار بهره وری بیشتری داشته اند؛

9. تشویق به کار گروهی و نظم و انضباط در برنامه های گوناگون.

کتابستان

1. بلچر، جان، راهنمای جامع مدیریت بهره وری، ترجمه: مدیریت بهره وری بنیاد مستضعفان و جانبازان، تهران، کارآفرینان، 1379، 304 صفحه.

2. پروکوپنکو، جوزف، موانع بهره وری و کیفیت: عوامل بهره وری کدامند؟، ترجمه: گروه مترجمان، تهران، بصیر، 1383، 76 صفحه.

3. پولار، اودت، چگونه منظم شویم: راهی به سوی بهره وری فردی، ترجمه: حمید نیکچه فراهانی، تهران، شلاک، 1387، 96 صفحه.

4. حسین جانی، ابوالقاسم، بهره وری، آفرینش فراوانی است، تهران، رضوان پرتو، 1383، 120 صفحه.

5. خوش الحان، فرید و عبادین اسماعیل پور، بهره وری سرمایه، تهران، آهار، 1383، 111 صفحه.

6. دری نجف آبادی، قربان علی، اسلام، انسان، بهره وری، تهران، سازمان بهره وری ملی ایران، 1373، 60 صفحه.

7. غلامی، علی رضا، نظام نامه بهره وری، تهران، فرادانش پژوهان، 1382، 60 صفحه.

8. کلوانی، عباس، اصول و مبانی مدیریت بهره وری ، اصفهان، بهره ور، 1383، 190 صفحه.

9. گروه مطالعات زنان سازمان امور اداری و استخدامی کشور، بهره وری در خانواده، تهران، سازمان بهره وری ملی ایران، 1373، 23 صفحه.

10. مدیریت بهره وری بنیاد مستضعفان و جانبازان، بهره وری و عدالت اجتماعی، تهران، کارآفرینان، 1380، 319 صفحه.

11. مدیریت بهره وری بنیاد مستضعفان و جانبازان، واژه نامه فرهنگ بهره وری، تهران، آزاداندیشان، 1380، 193صفحه.

12. مرکز بررسی و ترجمه متون مدیریت، بهره وری (مجموعه مقالات)، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، 1371، 199صفحه.

پی نوشت ها:

[1]. آلعمران: 191.

[2]. نازعات: 35.

[3]. نجم: 39.

[4]. غررالحکم و دررالکلم، ح 6458.

[5]. وسائل الشیعه، ج 11، ص 376.

[6]. تحف العقول، ص 208.

[7]. غررالحکم و دررالکلم، ح 3461.

[8]. همان، ح 4460.

[9]. همان، ح 283.

[10]. تحف العقول، ح 302.

[11]. علی اکبر دهخدا، لغت نامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران، 1377، ج 4، ص 5118.

[12]. قربانعلی دری نجف آبادی، اسلام، انسان و بهره وری، تهران، ضریح، 1374، ص 15.

[13]. حسین بافکار، بهره وری در پرتو اسلام، قم، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، 1384، ص 12.

[14]. بهره وری در پرتو اسلام، صص 88 ـ 52.

[15]. همان، صص 100 ـ 113.

[16]. سخنان رهبری در دیدار با کارگران در تاریخ 10/2/1386.

[17]. صحیفه نور، ج 21، ص 201.

[18]. علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ج 4، ص 167.

[19]. زعماء الاصلاح فی العصر الحدیث، به نقل از: محمدرضا حکیمی، بیدارگران اقالیم قبله، ص 30.

[20]. برایان تریسی، مدیریت زمان، ترجمه: اشرف رحمانی و کورش طارمی، ص 32.

[21]. غلام رضا خاکی، آشنایی با مدیریت بهره وری، تهران، سایه نما، 1377، صفحه پیش از فهرست.

[22]. بهره وری در پرتو اسلام، صص 145 و 147.

[23]. همان، ص 148.