سفارش تبلیغ
صبا ویژن

مرکز فرهنگی توحید (مسجد امیر المومنین زازران )شهرستان فلاورجان

الف: تغییر توازن سیاسی – نظامی به سود ایران: فتح خرمشهر از دیدگاه حامیان عراق به منزلهء سقوط رژیم عراق و فروپاشی کشورهای منطقه بود. به دنبال برتری موقعیت ایران پس از فتح خرمشهر، در میان آمریکایی¬ها دو دیگاه کلی در مورد برخورد با ایران و عراق و مسئله جنگ وجود داشت:
اول، کیسینجر و برخی دیگر بر این نظر بودند که با توجه به تبعات ناشی از پیروزی¬های ایران و تاثیرات آن بر تغییر موازنه در منطقه، لزوما می¬باید با دادن امتیاز به ایران، هرچه زودتر در این منطقه¬ آتش بس برقرار کنیم.
دوم، برخی دیگر از صاحب نظران آمریکایی عقیده داشتند در حالی که ایران نسبت به عراق در موضع¬ برتری قرار گرفته و نوعی اضطراب و نگرانی در سراسر منطقه مستولی شده است و همچنین با توجه به وضعیت نامطلوب روحی و روانی ارتش عراق، برقراری هرگونه آتش بس همراه با دادن امتیاز به ایران منجر به تشدید بی¬ثبانی در منطقه و عراق و به عبارتی گسترش انقلاب اسلامی خواهد شد و این مسئله چیزی نیست که آمریکا نسبت به آن بی¬تفاوت باشد.
رویهم رفته احتمال فروپاشی رژیم عراق و تبعات ناشی از آن در سطح منطقه خلیج فارس، چنان ابعاد گسترده¬ای به خود گرفت که جلوگیری از آن، محور همه تلاش¬ها و اقدامات نظامی و دیپلماتیک کشورهای حامی عراق قرار گرفت.
به طور کلی آنچه که رسانه¬های خارجی و کارشناسان و تحلیل¬گران نظامی درباره وضعیت جدید عراق و ضعف و ناتوانی این کشور مورد توجه قرار دارند، عمدتا شامل محورهای زیر بوده:
1 – شکست سیاسی _ نظامی عراق از نظر استراتژی و تاکتیک
2- از دست دادن برگ برنده برای مذاکرات صلح
3- ضعف روحی نیروهای عراقی و تحقیرهای ناشی از شکست¬ها و عقب-نشینی¬های پی در پی
4- فزونی یافتن مشکلات اقتصادی عراق به ویژه پس از مسدود شدن خط لوله صدور نفت از این کشور توسط سوریه
5 – تردید کشورهای عربی در مورد توانایی نظامی عراق، علی رغم کمک¬های همه جانبه مالی، سیاسی، تبلیغاتی و نظامی
6- تردید حامیان عراق در مورد سرنوشت رژیم این کشور و حیات سیاسی صدام¬
ب: تغییر ماهیت جنگ: جمهوری اسلامی ایران در فاصله زمانی شهریور 1359 تا قبل از شکسته شدن محاصره آبادان (مهرماه 1360)، در حالتی انفعالی و عمیقا تحت تاثیر ابعاد و اهداف تهاجم عراق داشت. بی¬ثباتی در جبهه داخلی و فقدان قابلیت نظامی لازم برای بازپرس گیری مناطق اشغالی دو مشخصه بارز وضعیت جمهوری اسلامی در این دوره بود. چنین وضعیتی امکان هرگونه تحرک و فعالیت گسترده را از نیروهای نظامی ایران سلب کرده بود با توجه به اهداف آمریکا و عراق از تحمیل جنگ به جمهوری اسلامی ایران، جنگ در این دوره به منزله اهرم فشار سیاسی و نظامی به ایران، برای سقوط نظام جمهوری اسلامی و یا مهار و تعدیل این نظام، قلمداد می¬شد. ابزار لازم برای تحقق هدف یاد شده، علاوه بر حضور نظامی عراق در مناطق اشغالی، اعمال فشارهای سیاسی _ نظامی در داخل و نیز در سطح منطقه و بین الملل به ایران بود.
در پی تحولات در جبهه داخلی و سپس تاثیرات آشکار آن بر جبهه نظامی، روند تحولات با شکسته شدن محاصره آبادان به سود جمهوری اسلامی ایران تغییر کرد. در موقعیت جدید، قوای اسلامی با به دست-گیری ابتکار عمل در جبهه¬های نبرد و هجوم¬های پی در پی به نیروهای عراق، اوضاع را عمیقا به سود جمهوری اسلامی ایران تغییر دادند. در واقع عنصر اصلی و تعیین کننده در این مرحله که منجر به تغییر ماهیت جنگ نیز شد، توانمندی رزمندگان اسلام برای حمله به نیروهای دشمن و آزاد سازی مناطق اشغالی بود. این مهم با جذب و سازمان دهی نیروهای مردمی، گسترش سازمان رزم سپاه پاسداران و تجدید قوای نیروهای ارتش و همکاری و هماهنگی این نیروها با یکدیگر حاصل شد. از این پس ایران در موضعی قرار داشت که آمریکایی¬ها ارائه امتیاز به ایران را به زیان خود ارزیابی می¬کردند و توانایی نظامی ایران و برتری آن نسبت به عراق و پافشاری بر احقاق حقوقش را نگران کننده می¬دانستند. بر همین اساس و مبتنی بر درکی که غرب و شرق از وضعیت جدید و تبعات ناشی از آن داشتند.
اقدامات گسترده¬ای به منظور تغییر مجدد اوضاع به سود عراق در دستور کار خود قرار دادند.
ج: نگرانی¬ها و اقدامات آمریکا: آمریکایی¬ها بنا به اظهارت کارتر رییس جمهور وقت آمریکا امیدوار بودند که جنگ، ایران را بر سر عقل آورد و نیز پیش¬بینی آن¬ها مبنی بر اینکه روند فرسایش جنگ و بی¬ثباتی اوضاع داخل ایران، سرانجام منجر به فرسایش و اضمحلال جمهوری اسلامی و پذیرش شرایط صلح تحمیلی خواهد شد، در برابر پیدایش وضعیت جدید کاملا غافلگیر و به صورت فزاینده¬ای نگران شدند. روزنامه¬های پر تیراژ آمریکا تماما طی تجزیه و تحلیل¬های متعدد، وضعیت عراق را اسف بار توصیف کرده و نگرانی خود را از پیروزی¬های قریب الوقوع جمهوری اسلامی در سطح منطقه اظهار و به دست اندرکاران آمریکایی ضرورت برخورد فعال با روند تحولات منطقه را خاطر نشان کردند.
تلاش¬ها و اقدامات بعدی آمریکا در پی درک و تحلیلی که از اوضاع بحرانی منطقه خلیج فارس و خاورمیانه داشت.
در الویت اول، تشکیل جبهه میانه رو عرب و ممانعت از بی¬ثباتی این کشورها¬ و تقویت این جبهه در برابر جبهه پایداری عرب بود. به علاوه، تلاش برای حفظ صدام و کمک و تقویت همه جانبه این رژیم به منظور مهار و کنترل پیروزی¬های ایران و همچنین سازمان دهی¬ تلاش¬های دیپلماتیک برای تحمیل صلح به ایران، بخش دیگری از کوشش¬ها و اقدامات آمریکا را تشکیل می¬داد.

منابع و مآخذ :
1. کاظمی، اصغر، خرمشهر در اسناد ارتش عراق، (تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر ادبیات و هنر مقاومت، چاپ اول، 1357)
2. درودیان محمد، خرمشهر تافاو، (تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، چاپ پنجم، 1378)
3. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، خونین شهر تا خرمشهرف (تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، چاپ چهارم، 1377)
4. انصاری، مهدی – درودیان، محمد _ نخعی، هادی. خرمشهر در جنگ طولانی، (تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، چاپ اول، 1357)
5. روزنامه اطلاعات، مورخ 23/1/82
6. منصوری لاریجانی، دکتر اسماعیل، تاریخ دفاع مقدس، (تهران: اسلیمی، چاپ اول، 1380)
7. افشار سیستانی، ایرج. خوزستان و تمدن دیرینه آن، (تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران، ج 2، 1373).
8. حقیقت، عبدالرفیع. فرهنگ تاریخی و جغرافیایی شهرستان¬های ایران، (تهران: کوشش، چاپ اول، 1376).
http://www.sabokbalan.com